Prawo gospodarcze w Polsce

Historia, zakres obowiązywania, podstawowe pojęcia

PRACA

Podstawowe uprawnienia

Na czym polega zasada „co nie jest zabronione, to jest dozwolone”?
Zagwarantowane przez konstytucję prawo do wolności działalności gospodarczej zostało rozwinięte w ustawie Prawa Przedsiębiorców. Zgodnie z nią przedsiębiorca może podejmować, wykonywać i zakończyć działalność gospodarczą (art. 2), oraz podejmować wszelkie działania, które nie są zakazane prawnie (zasada „co nie jest zakazane, to jest dozwolone”, art. 8). Oznacza to, że ograniczyć działalność gospodarczą można jedynie w drodze ustawy i z uwagi na ważny interes publiczny (np. pełnienie funkcji posła i senatora).

Początki prawa gospodarczego

Co się zmieniło w ciągu 60 lat obowiązywania w Polsce?
Pierwsze regulacje dotyczące prawa gospodarczego zostały przyjęte w 1959 r. podczas XXI Kongresu Komunistycznej Partii Związku Radzieckiego. W efekcie debaty na szczeblu partyjnym do konstytucji ZSRR z 1977 r. włączono dekrety określające zakres wpływu aparatu państwowego na gospodarkę. Przyjęty model zakładał głęboką ingerencję państwa w działalność gospodarczą obywateli – stało się ono nie tylko regulatorem systemu, ale również pracodawcą czy sędzią w sytuacjach sprzeczności interesów. Tak rozumiane prawo gospodarcze przestało obowiązywać w Polsce po 1989 r. Upadek komunizmu, ustawa nacjonalizacyjna i pojawianie się nowych przedsiębiorstw prywatnych stworzyły potrzebę nowych regulacji prawnych. Warto pamiętać, że prywatyzacja gospodarki wciąż jeszcze nie została zakończona.

Zawieszenie działalności

Od 30 kwietnia 2018 roku zawieszenie działalności na nowych zasadach
Przed wejściem w życie tzw. Konstytucji Biznesu, przedsiębiorca mógł zawiesić działalność gospodarczą na okres od 30 dni do 24 miesięcy. W przypadku braku zgłoszenia wznowienia działalności we wskazanym terminie firma była likwidowana. Zgodnie z nowymi przepisami podmiot prawny nie musi już wskazywać takiej daty w momencie zawieszenia działalności – może złożyć wniosek o wznowienie działalności w dowolnym terminie. Co więcej, limit 24 miesięcy przestał obowiązywać, teraz zawiesić funkcjonowanie firmy można na dłuższy okres.

Oferty pracy Prawo gospodarcze

Starszy Inspektor / Specjalista / Starszy Specjalista w Biurze Zgodności

Firma: Miejskie Przedsiębiorstwo Wodociągów i Kanalizacji w m.st. Warszawie S.A.

Lokalizacja: mazowieckie / Warszawa, ul. Koszykowa 81

Data pulikacji: wczoraj

(Biuro Zgodności) Naszym Pracownikom oferujemy: zatrudnienie w ramach umowy o pracę pracę w oparciu o wartości wynikające z blisko 140-letniej tradycji atrakcyjne premie wynikające z systemu ocen pracowniczych oraz zarządzania przez cele kursy zawodowe,...

poznaj szczegóły oferty

Junior AML / RG Specialist

Firma: SportsBroker

Lokalizacja: małopolskie / Kraków

Data pulikacji: wczoraj

SportsBroker are recruiting! We are looking for a native level English speaker on a part time basis to assist with the cover of evening and weekend shifts in our Krakow office as Junior AML/RG Specialist. We offer flexible working hours in a great environment....

poznaj szczegóły oferty

Specjalistka / Specjalista ds. weryfikacji i przeglądów klienta

Firma: PKO Bank Polski

Lokalizacja: mazowieckie / Warszawa

Data pulikacji: wczoraj

centrala

poznaj szczegóły oferty

Specjalistka / Specjalista ds. weryfikacji i przeglądów klienta

Firma: PKO Bank Polski

Lokalizacja: warmińsko-mazurskie / Olsztyn

Data pulikacji: wczoraj

centrala

poznaj szczegóły oferty

Starsza specjalistka / Starszy specjalista ds. centralnego rejestru beneficjentów rzeczywistych

Firma: PKO Bank Polski

Lokalizacja: mazowieckie / Warszawa, Puławska 15

Data pulikacji: wczoraj

na czas określony centrala

poznaj szczegóły oferty

Prawnik

Firma: Powiatowy Urząd Pracy w Wodzisławiu Śląskim

Lokalizacja: śląskie / Wodzisław Śląski

Data pulikacji: 2025-04-02

Analiza przepisów prawa podatkowego oraz wsparcie w przygotowywaniu opinii prawnych. Udział w przygotowaniu projektów pism, umów. Współpraca z doradcami podatkowymi oraz prawnikami. Wymagania konieczne: Wykształcenie: wyższe (w tym licencjat), prawnicze...

poznaj szczegóły oferty
WSZYSTKIE OGŁOSZENIA PRACODAWCÓW
Skorzysta przedsiębiorca

Witamy w serwisie informacyjnym prawa gospodarczego

Pod pojęciem prawa gospodarczego należy rozumieć zbiór norm prawnych traktujących o funkcjonowaniu gospodarki państwa i stosunków gospodarczych pomiędzy osobami fizycznymi i prawnymi, a także między innymi osobami czy instytucjami, które mogą być podmiotem stosunków gospodarczych. Cechą charakterystyczną prawa gospodarczego jest brak jednolitej regulacji prawnej dla stosunków gospodarczych, przez co rozumie się brak jednego, głównego kodeksu zawierającego wszystkie normy prawne z zakresu prawa gospodarczego. Zgodnie z literaturą przedmiotu, prawo gospodarcze można podzielić na prawo publiczne i prawo prywatne:

Publiczne prawo gospodarcze definiuję funkcje państwa w gospodarce, określa swobodę działalności gospodarczej i precyzuje definicję obrotu gospodarczego w sferze stosunków między państwem a przedsiębiorstwami. Innymi słowy, prawo to określa zakres interwencji prawa i państwa w gospodarkę kraju.

Prywatne prawo gospodarcze reguluje stosunki między poszczególnymi przedsiębiorcami oraz pomiędzy przedsiębiorcami i konsumentami. Prawo to obejmuje w szczególności przepisy określające rodzaje i funkcjonowanie spółek, czynności handlowe, prawo papierów wartościowych oraz wszelkie kwestie dotyczące upadłości.

Zakres obowiązywania

Prawo gospodarcze, podobnie jak wszystkie inne prawa należące do polskiego systemu prawnego, określone jest przez pewne zasady przewodnie, stanowiące podstawę funkcjonowania gospodarki. Zasady te wynikają przede wszystkim z Konstytucji oraz podstawowych aktów dotyczących prawa gospodarczego w szczególności ustawy o swobodzie działalności gospodarczej. Do nadrzędnych zasad prawa gospodarczego zaliczają się:

Zasada wolności gospodarczej

Obejmuje wolność wyboru formy działalności oraz wolność podejmowania, wykonywania i zakończenia działalności gospodarczej.

Zasada ochrony własności

Dotyczy ochrony własności należącej do przedsiębiorcy.

Zasada praworządności

Oznacza, że organy administracji publicznej mogą działać jedynie na podstawie i w granicach prawa.

Zasada ograniczonej ingerencji państwa

W jej myśl ograny państwa mają ograniczoną możliwość ingerowania w gospodarkę.

Zasada proporcjonalności

Według niej wszystkie podjęte działania i zastosowane środki powinny być proporcjonalne do celu.

Zasada 3D

Czyli: decentralizacja, demonopolizacja i deregulacja.

Podstawy prawa gospodarczego

Podstawowa zasada prawa gospodarczego – zasada swobody gospodarczej – wynika z art. 20 Konstytucji RP i określa działalność gospodarczą jako zorganizowaną działalność zarobkową, wykonywaną we własnym imieniu i w sposób ciągły.

Co ważne, przepisy ustawy o swobodzie działalności gospodarczej nie stosują się do:
– działalności wytwórczej w rolnictwie w zakresie upraw rolnych oraz chowu i hodowli zwierząt;
– działalności w dziedzinie ogrodnictwa, warzywnictwa, leśnictwa i rybactwa wiejskiego;
– wynajmowania przez rolników pokoi, sprzedaży posiłków domowych i świadczenia innych usług związanych z pobytem turystów.

Jako źródła prawa gospodarczego obowiązującego w Polsce można podać szereg akt i norm prawnych, między innymi Konstytucję RP, Prawo Unii Europejskiej, Kodeks cywilny, Kodeks spółek handlowych, Prawo Przedsiębiorców i wiele innych.

KRS

Przedsiębiorca

Wszystkie aspekty prawa gospodarczego wiążą się z prowadzeniem działalności gospodarczej i instytucją przedsiębiorcy. Zgodnie z ustawą, przedsiębiorcą jest:
b) osoba prawna,
c) jednostka organizacyjna niebędąca osobą prawną, której odrębna ustawa przyznaje zdolność prawną, wykonująca działalność gospodarczą.
Ponadto, za przedsiębiorców uznaje się również wspólników spółki cywilnej w zakresie wykonywanej przez nich działalności gospodarczej. Co ważne, należy pamiętać, że mianem przedsiębiorcy określa się podmioty mogące brać udział w obrocie prawnym.

Osoba fizyczna, osoba prawna

Pod pojęciem osoby fizycznej rozumie się każdą osobę od chwili jej narodzin do chwili śmierci. Osobie fizycznej przysługuje tzw. zdolność prawna, co oznacza, że może mieć ona prawa i obowiązki wynikające z przepisów prawa cywilnego. Osobę prawną definiuje się natomiast jako trwałe zespolenie ludzi i środków materialnych w celu realizacji określonych zadań, wyodrębnione w postaci jednostki organizacyjnej, wyposażonej przez przepisy prawa cywilnego w osobowość prawną. Różnica między osobą fizyczną, a osobą prawną polega na tym, że osoba prawna, oprócz zdolności prawnej, od początku swojego istnienia posiada również zdolność do czynności prawnych, określaną jako zdolność do działania we własnym imieniu. Osoba fizyczna taką zdolność uzyskuje dopiero w chwili osiągnięcia pełnoletniości.

Spółki osobowe

Trzecią grupę podmiotów występujących w obrocie prawnym stanowią jednostki organizacyjne niebędące osobami prawnymi, a którym odrębna ustawa nadaje zdolność prawną (tzw. ułomne osoby prawne). Jako przykład takich jednostek należy wyróżnić spółki osobowe – spółkę jawną, spółkę partnerską, spółkę komandytową i spółkę komandytowo-akcyjną, spółki kapitałowe w organizacji oraz wspólnoty mieszkaniowe. Ułomną osobą prawną nie jest spółka cywilna.

INNE WAŻNE ZAGADNIENIA

Krajowy Rejestr Sądowy

Pełni dwie funkcje: informacyjną i legalizacyjną. Funkcja informacyjna KRS polega na tym, że jest on urzędowym i jawnym zbiorem danych dotyczących podmiotów uczestniczących w obrocie gospodarczym. Funkcja legalizacyjna przejawia się w tym, że dopiero wpis do rejestru pozwala na uzyskanie osobowości prawnej i dokonywanie dalszych czynności prawnych. KRS funkcjonuje od 1 stycznia 2001 i zastąpił poprzednio istniejący rejestr handlowy. Główną zaletą KRS jest możliwość uzyskania informacji o każdym przedsiębiorcy podlegającemu obowiązkowi wpisu do rejestru. Każda zainteresowana osoba ma prawo otrzymać odpis, wyciąg lub zaświadczenie dotyczące danych zawartych w rejestrze, a dokument taki można uzyskać w ekspozyturach Centralnej Informacji Krajowego Rejestru Sądowego.

Koncesje i zezwolenia

Koncesja jest aktem administracyjnym wydawanym przez organ koncesyjny, upoważniającym koncesjonariusza do prowadzenia ściśle określonej działalności gospodarczej. Koncesję stosuje się w przypadku działalności, która ma szczególne znaczenie ze względu na ważny interes publiczny lub na bezpieczeństwo państwa i obywateli. Z kolei pod pojęciem zezwolenia należy rozumieć uprawnienie do wykonywania oznaczonej działalności w sposób zgodny z prawem. Organ zezwalający nie może odmówić wydania zezwolenia na podjęcie i wykonywanie określonej działalności gospodarczej, jeśli przedsiębiorca spełnia wymogi określone przepisami prawa. Zezwolenie nie nadaje przedsiębiorcy nowych praw, a jedynie konkretyzuje je pod względem podmiotowym.

Umowy w obrocie gospodarczym

Efektywny i prawidłowy udział w obrocie gospodarczym wiąże się z dopełnianiem licznych formalności, wśród których naczelne miejsce zajmuje sporządzanie i zawieranie umów. Umowa jest jedną z podstawowych instytucji prawa i określa się ją jako zgodne porozumienie dwóch lub więcej stron ustalające ich wzajemne prawa lub obowiązki. Klasyfikacji umów jest kilka, jednak pod kątem prawa gospodarczego dzieli się je na umowy dwustronnie gospodarcze (obrót profesjonalny) i umowy jednostronnie gospodarcze (obrót konsumencki). Tradycyjnie, umowy gospodarcze często określane są mianem umów handlowych.

Prawo Spółek

– jest to osobowa spółka prowadząca przedsiębiorstwo pod własną firmą i zarazem niebędąca inną spółką handlową. Spółka jawna posiada ułomną osobowość prawną, a w skład jej majątku wchodzą majątek osobisty oraz mienie nabyte przez spółkę w czasie jej istnienia.

– spółkę tą tworzą wspólnicy w celu wykonywania wolnego zawodu w spółce prowadzącej przedsiębiorstwo pod własną firmą. Niedopuszczalne jest tworzenie spółek partnerskich w innym celu niż wykonywanie wolnego zawodu, oraz w celu wykonywania działalności gospodarczej. Co ważne, wspólnikami w spółce partnerskiej mogą być tylko osoby fizyczne.

To spółka osobowa mająca na celu prowadzenie przedsiębiorstwa pod własną firmą, w której za zobowiązania spółki wobec wierzycieli odpowiada w sposób nieograniczony co najmniej jeden wspólnik (komplementariusz), a odpowiedzialność co najmniej jednego wspólnika jest ograniczona (komandytariusz).

Jest spółką osobową, mającą na celu prowadzenie przedsiębiorstwa pod własną firmą, w której za zobowiązania spółki wobec wierzycieli co najmniej jeden wspólnik odpowiada bez ograniczenia (komplementariusz), a co najmniej jeden wspólnik jest akcjonariuszem nieodpowiadającym za zobowiązania spółki.

Można utworzyć przez jedną lub więcej osób w każdym celu dopuszczalnym prawnie. Wymaganym kapitałem zakładowym jest 5 tysięcy złotych, a wartość nominalna udziału nie może być niższa niż 50 zł. Do powstania tego typu spółki wymagane jest zawarcie umowy spółki w formie aktu notarialnego, powołanie zarządu, ustanowienie rady nadzorczej lub komisji rewizyjnej oraz wpis do Krajowego Rejestru Sądowego.

To rodzaj spółki kapitałowej, której forma opiera się na obiegu akcji będących w posiadaniu akcjonariuszy. Kapitał zakładowy składa się z wkładu założycieli, którzy są współwłaścicielami spółki.

Prawo gospodarcze w praktyce

Czytaj bloga, bądź na bieżąco

Prawo.org.pl

Prawo gospodarcze jest każdego dnia stosowane w praktyce przez polskich pracodawców. Reguluje ono wszystkie dziedziny życia gospodarczego, chroni prawa przedsiębiorców, ale także nakłada na nich pierwsze obowiązki. Źródłem prawa gospodarczego jest szereg aktów, między innymi Prawo Przedsiębiorców i Prawo Unii Europejskiej.

Najnowsze komentarze